เคยจี
เคยจี1 เป็นวิธีการทำเคย (กะปิ) ให้สุกโดยการนำเคยมาอังเหนือไฟ เพื่อนำเคยนั้นไปเป็นอาหารหรือ ประกอบเป็นอาหาร วิธีการทำเคยจีที่นิยมมีกันอยู่ 2 วิธี คือ วิธีหนึ่งใช้เคยพอกกับดุ้นไม้ ซึ่งอาจเป็นดุ้นฟืนหรือดุ้นไม้ใด ๆ ก็ได้ แต่ต้องเป็นดุ้นไม้ที่มีความสะอาดเพียงพอ นำเคยประมาณ 1 กำมือ พอกเข้ากับดุ้นไม้ด้านที่เห็นว่าสะอาดที่สุด แล้วใช้มือกดให้เคยเกาะอยู่กับดุ้นไม้อย่างแนบแน่น นำดุ้นไม้นั้นพาดเหนืออั้งโล่หรือเตาไฟที่มีไฟในเตาเป็นถ่านไฟแดง ๆ (ไม่นิยมพาดในขณะที่มีเปลวไฟเพราะเคยจะมีกลิ่นควันไฟ และไฟอาจไหม้ติดดุ้นไม้) โดยให้เคยที่พอกไว้คว่ำลงหาถ่านไฟ ความร้อนจากถ่านไฟจะทำให้เคยสุกและส่งกลิ่นหอมชวนรับประทาน อีกวิธีหนึ่งใช้ช้อนแกงตักเคยตามต้องการ แล้วนำช้อนไปวางบนถ่านไฟที่กำลังร้อน หรือวางบนเหล็กที่ใช้ย่างปลาซึ่งวางอยู่บนเตาไฟ โดยหงายช้อนขึ้น ไม่คว่ำเคยหากองถ่านเหมือนกับจีเคยที่พอกกับท่อนไม้ แต่ในกรณีที่วางบนเหล็กย่างปลาอาจกดเคยให้แนบแน่นกับช้อนแล้วคว่ำช้อนได้ เพราะเคยจะไม่ติดเถ้าถ่าน ช้อนทำด้วยโลหะจึงเป็นตัวนำความร้อน มีผลในการช่วยให้เคยสุกเร็วอีกทางหนึ่งด้วย อีกวิธีหนึ่งคือนำเคยมาแผ่ให้เป็นแผ่น ใช้ใบตองห่อ แล้วหนีบห่อเคยนั้นกับไม้ตับ หรือวางบนตะแกรงเหล็กที่ใช้ปิ้งปลา กลับไม้ตับหรือตะแกรงปิ้งปลาไปมาจนเคยสุก นับเป็นวิธีที่สะดวกและสะอาดกว่าวิธีอื่น ๆ
คำว่า “จี” ในภาษาถิ่นใต้ คือ คำว่า “จี่” ในภาษากลางนั่นเอง เคยที่จีสุกแล้วจะส่งกลิ่นหอม นำไปคลุกกับ ข้าวเพื่อรับประทานได้ บางคนอาจจีเคยเสียก่อนที่จะนำไปใช้ผสมเป็นส่วนประกอบของน้ำพริกเพราะจะทำให้น้ำพริกมีกลิ่น และรสชาติดีกว่าใช้เคยดิบเป็นส่วนผสม
1 เรียบเรียงโดยสรุปจากเรื่อง “เคยจี” (หน้า 1088). ในสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้ เล่มที่ 3. (2542). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์. กรุงเทพฯ.
แชร์ 2843 ผู้ชม