ที่มา: https://lek-prapai.org/home/view.php?id=5030

อิมบาย่า (Imbayah) ประเพณีของชาวอิฟูเกา แห่งประเทศฟิลิปปินส์

อภิเชษฐ์ สรุงขจรเดช

        ฟิลิปปินส์ ประเทศสมาชิกอาเซียนที่มีภูมิประเทศเป็นหมู่เกาะมากกว่า 7,614 เกาะ และภาษาประจำชาติอันน่าสนใจ มีเอกลักษณ์โดดเด่นที่เรียกกันว่า “ภาษาตากาล็อก”  ในครั้งนี้เราจะขอนำทุกท่านไปจังหวัดหนึ่งของฟิลิปปินส์ที่มีชื่อว่า “Ifugao” (อิฟูเกา) ซึ่งตั้งอยู่บนเกาะลูซอน เป็นจังหวัดที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล มีเมืองในที่อยู่ในการปกครองทั้งหมด 11 เมือง โดยเราจะขอพูดถึงเมือง “Banaue” (บานาเว) เมืองที่มีจุดเด่นอันสวยงาม ควรค่าแก่การถ่ายภาพเก็บไว้ชื่นชม นั่นคือ นาขั้นบันได เรียกได้ว่าที่บานาเวเป็นแหล่งทำนาขั้นบันไดเลยก็ว่าได้ ที่สำคัญไปกว่านั้น คือนาขั้นบันไดอันสวยงามนี้เป็นหนึ่งในองค์ประกอบสำคัญอันนำไปสู่ประเพณี “Imbayah” (อิมบาย่า) ประเพณีอันเกี่ยวเนื่องกับการเก็บเกี่ยวพืชพันธุ์ของชาวอิฟูเกา

        Imbayah เป็นประเพณีหรืองานเทศกาลที่มีมาตั้งแต่ ค.ศ. 1979 (ราว ๆ พ.ศ. 2522) ประเพณีที่แต่เดิมจะจัดขึ้นทุก ๆ 3 ปี เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองกันในช่วงเก็บเกี่ยว จะบอกว่าประเพณี Imbayah เป็นประเพณีฉลองการเก็บเกี่ยวก็คงจะไม่ผิด สำหรับรูปแบบของพิธีที่จะมีขึ้นนั้น จะมีการรวมตัวกันของผู้คนจากหลากหลายหมู่บ้านหรือที่เขาเรียกกันว่า “Balangay” (บาลังไกว) ในการรวมตัวกันนี้ต่างหมู่บ้าน ก็จะแต่งตัวด้วยเครื่องแต่งกายของแต่ละหมู่บ้าน (ในจุดนี้อาจหมายถึงวัสดุที่แต่ละหมู่บ้านสามารถหาได้) แล้วจะมีการเดินขบวนพาเหรดกัน ซึ่งจะมีหนึ่งภาพจำที่หลาย ๆ คนคุ้นตากัน คือ งานพาเหรดที่คนแต่งกายด้วยเสื้อผ้าสีแดงและดำ พร้อมถือหอกหรืออาวุธประจำกาย และบนหัวก็จะสวมหมวกที่ประดับด้วยขนนก ที่กล่าวมานี้คือลักษณะการแต่งกายอันเป็นเอกลักษณ์ในประเพณี Imbayah นอกจากจะมีการเดินขบวนพาเหรดแล้ว ก็มีการเต้นรำกัน ลักษณะคือการยืนในท่าก้นเตี้ยแล้วชูมือขึ้นร่ายรำกันอย่างสนุกสนาน

        จุดสำคัญนอกจากการเดินพาเหรดและการร่ายรำ คือการเฉลิมฉลองด้วย “ไวน์ข้าว” เหตุผลที่เป็นไวน์ข้าวเพราะว่า บานาเวคือแหล่งทำนาขั้นบันไดอันเลื่องชื่อ ดังนั้นในช่วงเก็บเกี่ยว ข้าวทั้งหมดที่ปลูกมา โดยส่วนใหญ่  จะเป็นของผู้ที่เป็นชนชั้นสูง ซึ่งจะมีที่นาและเลี้ยงสัตว์ไว้เป็นจำนวนมาก พวกเขาจะนำข้าวที่เก็บเกี่ยวได้มาแปรรูปเป็นไวน์ข้าวและฆ่าสัตว์ที่เลี้ยงไว้จำนวนหนึ่งเพื่อนำมาปรุงอาหาร แล้วนำมาแบ่งให้ผู้คนที่มีชนชั้นที่จนกว่าหรือไม่ได้มีที่นาและเลี้ยงสัตว์ไว้มากมาย ได้รับประทานกันอย่างสำราญในประเพณี “Imbayah” ในปัจจุบันชาวอิฟูเกายังคงถ่ายทอดประเพณี Imbayah ให้กับคนรุ่นใหม่อย่างต่อเนื่อง ทั้งการอนุรักษ์ประเพณีเอาไว้ โดยยังคงจัดประเพณีทุก ๆ 3 ปี ดังที่ทำเป็นประจำ และการปรับรูปแบบจากประเพณีที่เน้นเฉลิมฉลองกันในหมู่คนท้องถิ่น สู่การเป็นประเพณีที่เว็บไซต์และหลากหลายบริษัทท่องเที่ยวต่างให้ความสนใจ พร้อมชักชวนให้คนจากทั่วสารทิศได้เข้ามาท่องเที่ยวพร้อมซึมซับบรรยากาศของประเพณี Imbayah เรียกได้ว่าเป็นอีกหนึ่งประเพณีของประเทศฟิลิปปินส์ที่มีความน่าสนใจทั้งงานพาเหรดและการเต้นรำแสนตระการตา ความอบอุ่นจากการแบ่งปันอาหารกันรับประทาน บรรยากาศที่เปี่ยมไปด้วยเรื่องราวที่บางครั้งก็ไม่สามารถจะอธิบายออกมาเป็นคำพูดได้อย่างชัดเจน บรรยากาศของความสุขในการแบ่งปัน อิ่มท้อง สนุกสนาน พร้อมความภูมิใจในประเพณีของตนที่ชื่อ “Imbayah”

วลัยลักษณ์ ทรงศิริ. (2559). “ลิงลิงโอ” เครื่องรางก่อนประวัติศาสตร์ ที่ยังคงสืบเนื่องความหมายสำหรับ

        ชาวอิฟูเกาในฟิลิปปินส์. https://lek-prapai.org/home/view.php?id=5030

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. (2566). ประเทศฟิลิปปินส์. https://bit.ly/3xNMENw

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. (2566). ภาษาตากาล็อก. https://bit.ly/3SyNgQY

Dave Leprozo Jr. (2014). Imbayah festival: A renewal of tradition.  https://bit.ly/3KAJt3I

Wikipedia The Free Encyclopedia. (2023). Banaue. https://en.wikipedia.org/wiki/Banaue

Wikipedia The Free Encyclopedia. (2023). Ifugao. https://en.wikipedia.org/wiki/Ifugao