ที่มา : https://www.shutterstock.com/th 

ประเพณีและพิธีกรรมของประเทศบรูไน : เทศกาลกาไว

                เทศกาลกาไวเป็นเทศกาลที่แสดงถึงความเป็นหนึ่ง ความปรารถนา และความหวังของชาวอิบาน (ชาติพันธุ์ที่มีถิ่นฐานอยู่ทั้งในประเทศมาเลเซียและอินโดนีเซีย เดิมจะรู้จักในนามของชนเผ่าดายัก) ในวันนี้ชาวอิบานจะบูชาเทพเจ้าที่ตนเคารพ เพื่อขอบคุณที่ทำให้การเพาะปลูกอุดมสมบูรณ์ทุกช่วงฤดูกาล

                กาไวเป็นพิธีกรรมหรือเทศกาลของชาวอิบาน ในเขตเต็มบูรงซึ่งเป็น 1 ใน 4 เขตการปกครองของประเทศบรูไน ตั้งอยู่ทางตะวันออกสุดของประเทศ โดยเขตถูกล้อมรอบด้วยรัฐซาราวะก์ ประเทศมาเลเซีย และทิศเหนือติดกับอ่าวบรูไน มีเมืองหลักคือเปอกันบางาร์

               พิธีจะเริ่มขึ้นในตอนเช้าของวันกาไวอีฟ ซึ่งคือวันที่ 31 พฤษภาคมของทุกปี โดยมีการต้มต๊วกหรือไวน์ข้าว (ต๊วกจะมีระยะเวลาการหมักระยะหนึ่งที่ยังไม่ถือเป็นแอลกอฮอล์ ซึ่งชาวมุสลิมสามารถดื่มได้ และหาซื้อได้ทั่วไป) และทำขนมพื้นเมือง ซึ่งเป็นเค้กที่ทำจากแป้ง น้ำตาลและกะทิ ในวันนี้ ชาวบ้านทุกคนจะทำความสะอาด เตรียมทำเค้กและอาหาร รวมถึงนำข้าวเหนียวมาเผาในกระบอกไม้ไผ่ นอกจากนี้ ชาวอิบานจะนำเสื่อผืนใหม่มาปูลาดตลอดแนวความยาวของระเบียงในบ้านยาว (บ้านหลังเดียวที่มีลักษณะยาว ซึ่งชาวอิบานจะอยู่อาศัยร่วมกันโดยแบ่งพื้นที่กันตามแต่ละครอบครัว) และนำผ้าโบราณมาตกแต่งผนังและระเบียง

บ้านยาว

ที่มา : https://www.shutterstock.com/th

               ช่วงเวลาประมาณ 6 โมงเย็น จะมีการบรรเลงเกนดัง รายาห์ หรือดนตรีที่ใช้ในพิธีกรรม ผู้นำในการจัดงานกล่าวขอบคุณพระเจ้าที่ดลบันดาลให้พืชผลงอกงาม ขอให้พระเจ้าแนะแนวทางการปลูกพืชผล และอวยพรให้อายุยืนยาว จากนั้นจึงเซ่นไหว้พระเจ้าด้วยไก่ที่อายุต่ำกว่า 1 ปี และร่วมกันรับประทานอาหารค่ำที่ระเบียงบ้าน ระหว่างรอเวลาให้ถึงเที่ยงคืน ชาวบ้านก็จะดื่มพลางสนทนากันอย่างสนุกสนาน พร้อมทั้งรับประทานเค้กที่พวกเขาทำขึ้นเอง

เครื่องดนตรีเกนดัง รายาห์

ที่มา : https://educalingo.com/en/dic-ms/gendang

               เมื่อถึงเวลาเที่ยงคืน เสียงฆ้องจะดังขึ้น ผู้นำหมู่บ้านจะนำทุกคนดื่มต๊วกเพื่อให้อายุยืนยาว จากนั้นจะเป็นการเชิญวิญญาณ และหลังจากนั้นจะเป็นช่วงเวลาแห่งความสนุกสนาน เมื่อดนตรีพื้นเมืองบรรเลงขึ้น บางคนจะลุกขึ้นเต้นรำ ร้องเพลง หรือท่องบทกลอน

               ในวันต่อมา คือวันที่ 1 มิถุนายนซึ่งเป็นวันกาไว จะมีกิจกรรมที่สนุกสนาน เช่น แข่งเป่าลูกดอก แสดงงาจาต (การร่ายรำของชาวอิบาน) ประกวดชุดคุมัง กาไว (ชุดประจำเผ่า) ซึ่งจะแสดงโดยนักรบที่ได้รับชัยชนะในสมรภูมิกลับมา และตลอดดระยะเวลาของเทศกาลกาไว ชาวอิบานจะต้อนรับผู้มาเยือนสู่บ้านยาวเป็นอย่างดี โดยตามธรรมเนียมปฏิบัติ แขกจะต้องดื่มต๊วกที่เจ้าของบ้านมอบให้ก่อนเข้าบ้านยาว

อ้างอิง

กรุงเทพธุรกิจ. (2558). กาไว ดายัค วันแห่งความหวัง. https://tinyurl.com/2p8af5a7

นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน. (2552). ชนพื้นเมืองในรัฐซาราวัค ประเทศมาเลเซีย. https://tinyurl.com/yckhwdc3

วิทย์ บัณฑิตกุล. (2555). หนังสือชุดประชาคมอาเซียน: เนการาบรูไนดารุสซาลาม. 132-135.