ครูหมอโนรา

        ครูหมอโนรา¹  คือ ครูโนราที่เก่งหรือบรรพบุรุษของโนรา² บางทีคำนี้จะเรียกว่า  “ครูหมอตายาย”  คือ โนราจะนับถือทั้งครูหมอหรือครูโนราและนับถือบรรพบุรุษของตน ซึ่งเรียกว่า  “ตายาย³”  คนทางภาคใต้ส่วนใหญ่มีตายายเป็นโนรา เพราะสมัยก่อนนิยมโนรากันมาก คนดีคนเก่งต้องสามารถรำโนราได้ ผู้ที่รำโนราถือว่าโนรามีครู ใครทำผิดจารีตหรือทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งไม่เหมาะไม่ควรก็จะถูกครูหมอกระทำให้มีอันเป็นไปต่าง ๆ เวลาได้รับความทุกข์ยากลำบากก็จะบนครูหมอ ซึ่งถือเป็นเทพที่ศักดิ์สิทธิ์ การบนบานของโนรามีหลายกรณี เช่น ถ้าไม่ถูกเกณฑ์เข้ารับราชการทหารจะแก้บนด้วยการเล่นโรงครู⁴  3 วัน เป็นต้น ในการเล่นโรงครู 3 วัน คือโนราจะเข้าโรงในวันพุธตอนบ่ายและออกใน      วันศุกร์ ในการเล่นแก้บนนั้นจะมีพิธีเซ่นและเชื้อเชิญครูหมอโนรามาเข้าประทับทรงด้วย การเชื้อเชิญแล้วแต่จะเชื้อเชิญครูหมอองค์ใดมา (ที่เรียกองค์อาจถือว่าเป็นเทพ) หรือจะเชื้อเชิญหลายองค์ก็แล้วแต่เจ้าภาพ  แต่โดยทั่วไปครูหมอโนราจะตามระวังรักษาคุ้มครองคณะโนราอยู่เป็นประจำอยู่แล้ว เพราะทุกครั้งที่โนราจะแสดงต้องกาศครู          ครูต่าง ๆ ที่กล่าวถึงสืบต่อกันมานั้น คือ ครูหมอ ตัวอย่างเช่น

          จากตัวอย่างคำกาศครูหรือเชิญครูของโนราที่กล่าวถึงจะเห็นว่ามีครูหมอโนราอยู่หลายองค์ คือ แม่ศรีคงคา    หรือแม่ศรีมาลา, พ่อเทพสิงหร, ขุนพราน, ยาพราน, พรานบุญ (หน้าทอง), พรานทิพ, พรานเทพ, พ่อขุนศรัทธา,      หลวงสุทธิ์, นายแสน, หลวงคงวังเวน, พระยาโถมน้ำ, พระยาลุยไฟ, พระยาสายฟ้าฟาด, พระยามือเหล็ก, พระยามือไฟ และ ตาหลวงคง

สรุปความกลอนครูหมอโนรา

 

¹ เรียบเรียงโดยสรุปจากเรื่อง “ครูหมอโนรา” (หน้า 924). ในสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้ เล่มที่ 2. (2542). มูลนิธิ                                 สารานุกรม วัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์. กรุงเทพฯ.
² โนราเป็นการละเล่นพื้นเมืองที่สืบทอดกันมานานและนิยมกันอย่างแพร่หลายในภาคใต้
³ ตายาย หมายถึง บรรพบุรุษของโนรา
⁴ โรงครู หมายถึง การประกอบพิธีรำโนราเพื่อบนบานศาลกล่าว หรือ เพื่อบูชาครูหมอโนรา