ที่มา เพลงกล่อมเด็กภาคใต้

เพลงกล่อมเด็กไทยพุทธภาคใต้

          เพลงกล่อมเด็กของไทยพุทธในภาคใต้¹มีชื่อเรียกแตกต่างกันไปตามท้องถิ่นว่า เพลงร้องเรือ เพลงน้องนอน      เพลงชาน้องหรือเพลงช้าน้อง และที่ปรากฏตามบทเพลงเก่า ๆ หลายบทเรียกว่า “เพลงเสภา” ซึ่งเพลงกล่อมเด็กใช้เป็นบทขับกล่อมให้เด็กนอนหลับเร็วและหลับสนิท จากการศึกษาพบว่าทุกละแวกบ้านที่มีครัวเรือนตั้งแต่ 30 ครัวเรือนขึ้นไป ซึ่งเป็นครัวเรือนที่ตั้งครอบครัวมาแล้วกว่า 20 ปี จะมีเพลงกล่อมเด็กอยู่ประมาณ 120-500 บท ทั้งนี้ย่อมขึ้นอยู่กับอายุ ความสนใจ และความสามารถในการจำของผู้สืบทอดในท้องถิ่นนั้น ๆ โดยฉันทลักษณ์ เพลงกล่อมเด็กไทยพุทธภาคใต้ เป็นบทกลอนชาวบ้าน ส่วนมาก 1 บทจะมี 8 วรรค ในแต่ละวรรคมีคำประมาณ 4-7 คำบางวรรคอาจน้อยหรือมากถึง 10 คำ และบางบทอาจมีความยาวถึง 30 วรรคหรือมากกว่านั้น โดยบทเพลงที่มี 8 วรรค ส่วนมากวรรคที่ 4 กับวรรคที่ 7 จะมีข้อความซ้ำกันหรือต่างกันเพียงเล็กน้อย ตัวอย่างเช่น

น้ำมากเหอ                    จมรากลอกอ

ยายเฒ่าแกอ้อร้อ           ยอลูกสาวว่าดี

ลูกสาวคบชู้                   นางแม่หารู้สักที

ยอลูกสาวว่าดี                บัดสีชาวหลังสวน  (อำเภอหลังสวนจังหวัดชุมพร)

          การร้องเกริ่นและทำนอง จะขับร้องแตกต่างกันไปบ้างในแต่ละท้องถิ่นแต่ส่วนมากจะเกริ่นนำด้วยคำว่า          “ฮาเอ้อ” ตามด้วยคำในวรรคแรกแล้วจบวรรคด้วยคำว่า “เหอ”

           คำขึ้นต้นบท คำขึ้นต้นบทเพลงกล่อมเด็กภาคใต้นิยมใช้ทั้งคำที่เป็นรูปธรรม ได้แก่ ชื่อสัตว์กับพืชที่มีมากใน    ท้องถิ่น เช่น ต้นกล้วย ต้นพร้าว ไก่เถื่อน ฯลฯ หรือคำกริยามักเกี่ยวกับเรื่องกิริยาอาการต่าง ๆ ในการทำงานหรือการประกอบอาชีพ เช่น ตกเบ็ด ไถนา ปลูกเรือน ฯลฯ หรือคำที่เป็นปรากฏการณ์ตามธรรมชาติ เช่น ฝนตก แดดออก เดือนขึ้น และคำที่เป็นนามธรรมแสดงอารมณ์ความรู้สึก เช่น แค้นใจ เจ็บใจ รักกัน เป็นต้น

           เนื้อหาสาระ เพลงกล่อมเด็กไทยพุทธภาคใต้จำแนกเนื้อหาสาระออกเป็น 5 ลักษณะ คือ 1) ขับกล่อมเพื่อ      ช่วยให้เด็กหลับเร็ว 2) มีเนื้อหาสาระเชิงให้ความรู้ 3) มีเจตนาให้ความบันเทิงใจ 4) มีเนื้อหาสาระที่จะปลูกฝังคุณธรรมแก่เยาวชน และ 5) มีเนื้อหาสาระเพื่อปกปักรักษาปทัสถานของสังคม (อนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณี และจรรโลงศาสนา)

            ปัจจุบันพบว่าความนิยมในการร้องเพลงกล่อมเด็กภาคใต้ค่อยเสื่อมคลายลงมาก แต่ยังถือปฏิบัติกันอยู่บ้าง      เฉพาะในชนบทและในกลุ่มคนที่มีอายุมากเท่านั้น